Bywyd môr arfordir Cymru

Rhifyn 51 - Y Môr
Bywyd môr arfordir Cymru

CWIS

BYWYD MÔR ARFORDIR CYMRU – DEWIS DEG

Siarcod! Morfilod! Draenogod y Môr! Octopws! Dolffiniaid! Morloi?!

Mae cannoedd ar filoedd o wahanol greaduriaid yn byw yn y môr – o bob lliw a llun! Ond a ydych chi’n gwybod pa un o’r rhain sydd i’w gweld yn y môr o gwmpas Cymru?

Edrychwch ar y lluniau a dewis chwe chreadur y gallwch chi eu gweld oddi ar arfordir Cymru.

Nawr, edrychwch ar yr ATEBION i weld a ydych chi’n gywir!

SIARC

CYWIR!

Mae mwy nag un math o siarc yn nofio o gwmpas Cymru weithiau, yn cynnwys y siarc mawr (basking shark) a’r siarc glas (blue shark). Maen nhw i’w gweld yn ardal Bae Ceredigion a Sir Benfro. Yn Asia, mae rhai pobl yn hoffi bwyta esgyll siarcod!

  

PYSGODYN CLOWN

ANGHYWIR!

Rydych chi’n fwy tebygol o weld hwn yn nofio ar sgrîn deledu neu yn y sinema yn y ffilm Finding Nemo. Pysgodyn sy’n byw mewn moroedd cynnes fel Cefnfor India a’r Môr Tawel ydy hwn. Mae môr arfordir Cymru’n rhy oer iddo!

  

MORLO

CYWIR!

Mae’n bosib gweld morloi o gwmpas arfordir Sir Benfro, yn enwedig yn ardal Ynys Dewi, ac ym Mhen Llŷn, er enghraifft.

  

DOLFFIN

CYWIR!

Mae’n bosib gweld dolffiniaid yn nofio mewn sawl man ar hyd arfordir Cymru, o Sir Fôn i Benrhyn Llŷn yng Ngwynedd, Cei Newydd yng Ngheredigion, Sgomer yn Sir Benfro ac arfordir De Cymru. Weithiau, mae’n bosib gweld cannoedd ohonyn nhw’n nofio ac yn bwydo gyda’i gilydd!

  

MORFIL

CYWIR!

Y morfil orca yw aelod mwyaf teulu’r dolffin. Mae’n  gallu mesur hyd at 7 metr o hyd. Mae morfilod orca wedi cael eu gweld sawl gwaith yn chwilio am fwyd yn ardal Mwnt, Ceredigion.

  

MORGATH DDU

CYWIR!

Mae morgathod du wedi cael eu gweld yn nofio yn y môr ar hyd arfordir De Cymru, Sir Benfro a Cheredigion. Maen nhw’n gallu bod yn beryglus os ydyn nhw’n eich pigo chi.

   

CHWYDDBYSGODYN

ANGHYWIR!

Yn rhannau cynnes y Môr Tawel, Môr Iwerydd a Chefnfor India mae chwyddbysgod yn byw. Pan fyddan nhw’n cael eu bygwth, maen nhw’n llyncu dŵr ac yn chwyddo’u cyrff. Maen nhw’n gallu bod yn wenwynig iawn hefyd!

  

CRWBAN Y MÔR

ANGHYWIR!

Yn nŵr cynnes Cefnfor India mae crwbanod y môr yn byw.

  

MORFARCH

CYWIR!

Mae dau fath yn byw o gwmpas arfordir Cymru – y morfarch trwyn cwta a’r morfarch pigog.

  

GWRACHEN Y MÔR

CYWIR!

Pysgodyn lliwgar sydd i’w weld yn y môr yng ngogledd Bae Ceredigion. Gwrachen y môr yw un o’r ychydig bysgod sy’n gallu newid eu rhyw.

Geirfa

Cymraeg Disgrifiad Saesneg
esgyll y gair lluosog am asgell, sef aden pysgodyn fins
penrhyn darn o dir sydd â môr o’i amlych ar dair ochr peninsula
gwrachen y môr enw math arbennig o bysgodyn lliwgar cuckoo wrasse
chwyddo gwneud rhywbeth yn fwy swell