Hirddydd Haf

ACHOS I DDATHLU

Bydd miloedd o bobl yn heidio i Gôr y Cewri yn Swydd Wiltshire bob blwyddyn i ddathlu hirddydd haf.

Hirddydd haf yw’r diwrnod sy’n nodi diwrnod ‘canol haf’, neu ddiwrnod ‘hiraf’ y flwyddyn. Wrth gwrs, 24 awr yw hyd y diwrnod hwnnw, fel pob diwrnod arall o’r flwyddyn, ond dyma’r diwrnod pan fydd y nifer mwyaf o oriau o olau dydd rhwng toriad gwawr a machlud haul, gan fod yr haul yr agosaf at Begwn y Gogledd. Mae’r cyfan yn dibynnu ar oledd y Ddaear tuag at yr haul. Yn Hemisffêr y Gogledd, mae Hirddydd haf yn digwydd pan fydd Pegwn y Gogledd ar oledd o 23ᵒ 26’ tua’r haul, sef rhwng yr 20fed a’r 22ain o Fehefin bob blwyddyn. Dyna pam mai Mehefin y 21ain yw dyddiad Hirddydd haf – diwrnod cyntaf yr haf, yn ôl seryddwyr. Ar ôl y dyddiad hwn, bydd y dydd yn byrhau, gydag ychydig bach yn llai o olau dydd bob dydd, nes cyrraedd diwrnod byrraf y flwyddyn ym mis Rhagfyr.

Paganiaid a derwyddon sy’n dathlu Hirddydd haf fel arfer. Maen nhw wedi bod yn cynnal seremonïau i ddathlu bywyd newydd ar y diwrnod hwn dros y canrifoedd. Mae pobl yn casglu yng Nghôr y Cewri bob blwyddyn, gan wynebu’r gogledd-ddwyrain i wylio’r haul yn codi ar doriad gwawr.

Dathlu ar draws y byd

Ond mae pobl ym mhob cwr o’r byd yn dathlu Hirddydd haf. Fel arfer, dathlu crefydd a ffrwythlondeb fyddan nhw. Yng Ngwlad Pwyl, mae dathliadau paganaidd Waianki yn debyg iawn i’r hyn sy’n digwydd ym Mhrydain. Yn Estonia wedyn, mae’r diwrnod yn ddathliad o batrymau amaethyddol newydd, ac yn Rwsia ac Wcráin, mae’n arfer i bobl neidio dros danau i ddangos eu dewrder a’u ffydd grefyddol.