Y Pethau Bychain

Rhifyn 33 - O Bydded i'r Hen Iaith Barhau
Y Pethau Bychain

Dewi Sant yw nawddsant Cymru ac yr ydym yn dathlu ei fywyd ar Fawrth 1af - Dydd Gŵyl Dewi - bob blwyddyn.

Mae rhai yn dweud fod Mawrth 1af, dyddiad ei farwolaeth, wedi ei ychwanegu i galendr yr Eglwys pan gafodd Dewi ei wneud yn sant gan y Pab Callistus II yn 1120 ond mae'r dyddiad yn cael ei nodi fel Dydd Gŵyl Dewi mewn llawysgrifau Gwyddelig o'r 9fed Ganrif hefyd.

Rhai o eiriau olaf Dewi cyn iddo farw oedd ei rai enwocaf. Yn ei bregeth olaf dywedodd, 'Arglwyddi, frodyr a chwiorydd, byddwch lawen a chedwch eich ffydd a'ch cred, a gwnewch y pethau bychain a welsoch ac a glywsoch gennyf i'.

Roedd Dewi’n enwog am wneud pethau bychain oedd yn gwneud gwahaniaeth mawr i rywun arall e.e. gwneud cymwynasau, bod yn garedig a helpu.

Y Pethau Bychain

Mae’n argyfwng, dyna glywais

gan sawl un ar hyd y lle,

am fod geiriau’n mynd yn adlais

yng nghefn gwlad a fesul tre.

 

Ac mi glywais rai’n proffwydo

na fydd achub ar yr iaith.

Rhai mewn grym yn paldaruo

ond heb ildio llawer chwaith.

 

Deunaw wfft i bawb o’r rheini

dechrau wrth dy draed ar lawr.

Fesul nodyn y daw canu

adar mân yn dwrw mawr.

 

Er bod yna le i grio,

lle i ruo, lle i rant

dim ond chdi dy hun all lwyddo

i gysuro yr hen sant.

Rhys Iorwerth

Geirfa

Cymraeg Disgrifiad Saesneg
Argyfwng creisis, amser anodd crisis
Adlais eco echo
Proffwydo rhagweld, gweld ymlaen i’r dyfodol prophesy
Paldaruo mynd ymlaen ac ymlaen am rywbeth go on and on about something
Ildio rhoi i mewn give in
Rant gwneud ffys /llawer o sŵn am rywbeth to rant

Tasgau

Tasg 1

Atebwch y cwestiynau hyn.

Tasg 2

Lawrlwythwch y daflen.

Atebion.

Cliciwch i weld yr atebion.

Mwy o’r rhifyn yma...