Dechrau newydd

Blwyddyn newydd … a … dechrau newydd – dyna beth mae pobl yn ei ddweud wrtho i! Ond sut galla i gredu hyn?

Meddwl am y gorffennol ydw i yn hytrach nag am y dyfodol!  Edrych yn ôl dros brofiadau erchyll y misoedd a’r blynyddoedd diwethaf. Blynyddoedd uffernol! Y saethu … y bomiau … y sŵn byddarol. Dynion mewn mygydau du’n dod fin nos ac yn cymryd ffrindiau a theulu i’w harteithio a’u lladd. Ffrindiau a theulu annwyl na welson ni byth eto. Sut galla i eu hanghofio?

Mae’n ddigon hawdd i bobl y gorllewin ein pitïo ni wrth iddyn nhw edrych ar y lluniau. Ond does dim syniad gyda nhw! Dw i wedi gweld drosof fy hun. Dw i wedi gweld y cyrff yn gorwedd o dan adeiladau sydd wedi dymchwel.  Dw i wedi clywed y plant bach yn crio mewn dychryn. Dw i wedi teimlo galar y mamau’n wylo am eu plant. Dw i wedi arogli budreddi marwolaeth.  Sut galla i anghofio?

Ydw, dw i wedi gweld drosof fy hun. Mae fy nheulu wedi gweld pethau na ddylai unrhyw berson ei weld byth! Dyna pam penderfynodd fy nhad un bore fod rhaid i ni, fel teulu, adael. Felly dyna ffarwelio ar frys â Nain a Taid, modrybedd ac ewythredd a gadael ym mherfeddion y nos – noson dywyll, dawel – am y ‘man gwyn man draw’. Cerdded heb siw na miw yn gyflym rhag ofn i ni gael ein dal. Stopio unwaith yn unig i roi cip sydyn dros ein hysgwydd ar gartref na fydden ni byth yn ei weld eto.

Yna, taith flinedig, hir drwy Syria ac ymlaen drwy Dwrci a chyrraedd y porthladd a’r môr glas disglair yn ymestyn o’n blaen fel carped hud sidan, disglair i’n tywys i fywyd gwell.

Talu crocbris wedyn i smyglwyr – pobl greulon, hunanol – a chael ein stwffio i mewn i ddingi bach er mwyn croesi i Roeg. 

Taith erchyll! Roedd tonnau’r môr yn gwneud i’r dingi sboncio i fyny ac i lawr … i fyny ac i lawr nes ein bod yn swp sâl. Yna, cyrraedd Ynys y Gwyliau. Ie, Ynys y gwyliau! Yno roedd merched yn eu bicinis yn torheulo o dan yr haul poeth yn hollol ddigywilydd!  Dynion ifanc yn cicio pêl heb unrhyw ofid yn y byd. Mamau balch yn rhwbio eli haul dros groen gwyn eu plant! Teuluoedd technolegol yn gwrando ar i-pads … yn tecstio’i gilydd … yn chwarae gemau ar sgriniau. Basgedi picnic yn llawn ffrwythau, diodydd oer … a ninnau’n wlyb at ein crwyn, yn ymladd am ein bywyd, yn cyrraedd heb ddim.  DIM!

Ymlaen wedyn drwy Serbia … a Hwngari a wynebu ffensys weiar bigog a dynion mawr, caled mewn iwnifformau tywyll yn cario gynnau ac yn gweiddi arnon ni’n gas. Pam roedden nhw mor oeraidd tuag aton ni? Pam doedden nhw ddim yn gadael i ni groesi’r ffin? Pam doedden nhw ddim yn gallu gweld mai pobl oedden ni – jyst fel nhw? Ac i wneud pethau’n waeth, ein dynion ni’n ymladd –  ymladd dros botelaid fach o ddŵr! Am sefyllfa druenus!

Ac yna cerdded … cerdded … cerdded am filltiroedd … a milltiroedd … a milltiroedd.

Ond dyma ni, o’r diwedd, yn yr Almaen … yn bell o’n teulu … yn bell o’n ffrindiau … yn bell o’n gwlad. “Bydd pethau’n gwella,” mae Mam yn ei ddweud. “Rhaid edrych ymlaen i’r dyfodol, nid hel meddyliau am y gorffennol,” yn ôl Dad. Ond fedra i ddim anghofio. Mae’r delweddau real yn rhan ohono i – y cyrff, y bomiau, y daith, y plant bach yn sgrechian. Maen nhw’n gyda fi bob nos. 

Edrych ymlaen? Sut galla i?